Biste palih narodnih heroja Mostara
Na inicijativu SUBNOR-a Mostara, sredinom 1980-tih otkrivene su biste 13 narodnih heroja. Zadatak pravljenja bisti je povjeren dvojici akademskih vajara koji su tada djelovali u Mostaru: Florijanu Mićkoviću i Nikoli Njiriću. Rat 1992. godine je dočekalo svih 13, a do današnjeg vremena je preživjelo manje od polovine.
Svih 13 narodnih heroja imaju spomen-ploče na Partizanskom. Prema izvorima, osam ih je tamo sahranjeno.
Izvor: Refik Hamzić, “Mostarci narodni heroji Jugoslavije“, 1986. Zahvaljujemo CIDOM-u na podacima.
Mladen Balorda, narodni heroj
- lokacija: u parku ispred vile “Neretva”
- otkrivena 13. februara 1985. godine, zajedno sa bistom narodnog heroja i njegovog druga Hasana Zahirovića Lace.
- djelo akademskog vajara Florijana Mićkovića
- bistu otkrio Enver Ćemalović, general-pukovnik u penziji i nosilac Partizanske spomenice 1941, 1941, komesar Mostarskog bataljona
- stanje danas: na istoj lokaciji, u dobrom stanju.
Karlo Batko, narodni heroj
- lokacija: u parku na raskrsnici ispred Fabrike duhana u Mostaru
- otkrivena 8. maja 1985. godine.
- djelo akademskog vajara Florijana Mićkovića
- bistu otkrio Muhamed Hama Grebo, jedan od ratnih sekretara Mjesnog komiteta KPJ za Mostar, nosilac Partizanske spomenice 1941. i član savjeta Republike
- stanje danas:
Ljubo Brešan, narodni heroj
- lokacija: u okviru metaloprerađivačkog kompleksa Vazduhoplovne fabrike “Soko” u Mostaru
- otkrivena 25. januara 1985. godine.
- djelo akademskog vajara Florijana Mićkovića
- bistu otkrio Mehmed Meha Trbonja, jedan tada živi narodni heroj Mostara.
- stanje danas: ukonjena
Leo Bruk, narodni heroj
- lokacija: u mjesnoj zajednici Zahum na Balinovcu u Mostaru
- otkrivena 25. novembra 1985. godine.
- djelo akademskog vajara Nikole Njirića
- bistu otkrio Abaz Deronja, član CK SKBiH i nosilac Partizanske spomenice 1941.
- stanje danas: ukonjena
Adem Buć, narodni heroj
- lokacija: u parku hotela “Ruža” u Mostaru
- otkrivena 30. aprila 1985. godine.
- djelo akademskog vajara Florijana Mićkovića
- bistu otkrio Ivo Jerkić, član CK SKBiH i nosilac Partizanske Spomenice 1941.
- stanje danas:
Jusuf Čevro, narodni heroj
- lokacija: nasuprot zgradi Opštinskog vijeća Saveza sindikata, nekadašnjeg Radničkog doma u Mostaru
- otkrivena 26. jula 1985. godine.
- djelo akademskog vajara Florijana Mićkovića
- bistu otkrio Vasko Gnjatić
- stanje danas: bista je nestala, a 2020. godine je napravljen pokušaj da se “na tom mjestu napravi nešto drugo” (vidi sliku gore)
izvor: Nova Sloboda
Mustafa Ćemalović Ćimba, narodni heroj
- lokacija: ispred zgrade Osnovne škole “Salko Pezo” u Mostaru
- otkrivena 26. jula 1985. godine.
- djelo akademskog vajara Florijana Mićkovića
- bistu otkrio Ćimbin drug i saborac Alija Ala Kreso, nosilac Partizanske spomenice 1941, a govor držala Bisera Taušan, nosilac Partizanske spomenice 1941.
- stanje danas: na istom mjestu, u dobrom stanju
Rifat Frenjo, narodni heroj
- lokacija: u parku između Karađozbegove džamije i zgrade organa uprave Skupštine opštine, u Ulici braće Fejića u Mostaru
- otkrivena 23. maja 1985. godine.
- djelo akademskog vajara Florijana Mićkovića
- bistu otkrio Gojko Uljarević, najmlaši nosilac Partizanske spomenice 1941. u Mostaru, a govor držao Miro Bugarin, predsjednik Opštinske konferencie SSOBIH Mostar
- stanje danas: bista je nestala, ostao je postament (izvor 2017.)
izvor: facebook
Mithat Haćam, narodni heroj
- lokacija: u prostorijama Odreda izviđača koji nosi njegovo ime u Mostaru, na Balinovcu
- otkrivena 20. aprila 1985. godine.
- djelo akademskog vajara Florijana Mićkovića
- govor držao Radmilo Braca Andrić
- stanje danas: uklonjena 90-tih godina XX vijeka.
dr Safet Mujić, narodni heroj
- lokacija: prvobitno u krugu stare bolnice u Mostaru, a bilo je predviđeno da se prenese na lokaciju medicinskog centra na Bijelom Brijegu. Danas se nalazi u Južnom logoru u Mostaru, u parku ispred bolnice koja nosi njegovo ime.
- djelo akademskog vajara Florijana Mićkovića
- bistu otkrio saborac Džemal Alikalfić
- stanje danas: nova lokacija, u dobrom stanju
Šefik Obad, narodni heroj
- lokacija: u parku ispred Osnovne škole u Blagaju, koja nosi njegovo ime
- otkrivena 20. decembra 1985. godine
- djelo akademskog vajara Florijana Mićkovića
- bistu otkrio Risto Ivanišević, tadašnji predsjednika SUBNOR-a Mostar.
- stanje danas:
Ahmed Pintul, narodni heroj
- lokacija: na Trgu rudara u naselju Rudnik u Mostaru
- bista otkrivena 21. decembra 1985.
- djelo akademskog vajara Nikole Njirića
- govor držao inž. Fazlija Alikalfić, nosilac Partizanske spomenice 1941.
- stanje danas: bista uklonjena nakon rata 1992-95, pijedestal nestao 2016. godine. Na tom mjestu je sagrađen spomenik rata 1992-95.
Hasan Zahirović Laca, narodni heroj
- lokacija: u parku ispred vile “Neretva”
- otkrivena 13. februara 1985. godine, zajedno sa bistom narodnog heroja i njegovog druga Mladena Balorde
- djelo akademskog vajara Florijana Mićkovića
- bistu otkrio Enver Ćemalović, general-pukovnik u penziji i nosilac Partizanske spomenice 1941, komesar Mostarskog bataljona
- stanje danas: na istoj lokaciji, u dobrom stanju.
Fotografija: General Enver Ćemalović na otkrivanju spomenika Hasanu Zahiroviću Laci i Mladenu Balordi, svojim predratnim i ratnim drugovima, 1985. godine. Izvor: Arhiv Karlo Drago Miletić. Zahvaljujemo na ustupljenom materijalu.
Govor Envera Ćemalovića prilikom otkrivanja bisti na Musali (članak u “Slobodi” 18.2.1985.). Izvor: arhiv porodice Mrgan Đikić.
BIOGRAFIJE VAJARA:
Florijan Mićković
Florijan Mićković je rođen u Mostaru 1935. godine. U svom rodnom gradu je završio srednju školu, a Akademiju likovnih umjetnosti u Zagrebu, u klasi prof. Antuna Augustinčića 1962. godine. Na Akademiji mu je pozirao i slavni svjetski šahovski prvak Robert Bobby Fisher. Bio je član je ULUBiH-a i ULUH-a. Njegovu bronzanu figuru “Ženski akt”, inače njegov diplomski rad, Grad Mostar je otkupio i postavio u glavnom gradskom parku 1964. godine. Radio je spomen-biste narodnih heroja Mostara, Ivana Krndelja, Džemala Bijedića, travara Rade Marušića, pjesnika Silvija Strahimira Kranjčevića i Hamze Hume, dr Antu Jamnickog i dr Safeta Mujića, umjetnika Milivoja Uzelca. Atelje mu je bio srušen u ratu, i njegova brojna djela širom Hercegovine su bila oštećena ili uništena. Tokom svoje bogate umjetničke karijere izlagao je širom svijeta, a po sopstvenom priznanju, najradije se sjećao grupne izložbe članova Mostarskog likovnog kruga. Dugogodišnji pedagoški radnik, jedan je od najzaslužnijih umjetnika za oživljavanje kolonije u Počitelju nakon rata. Upamćen je kao “voljen i cijenjen umjetnik”. Umro je 2021. godine.
Izvori: https://bljesak.info/kultura/slikarstvo/preminuo-florijan-mickovic/339308; http://www.mickovic.com/florijan/Ocroat.htm; https://www.vecernji.ba/cudna-je-sudbina-mojih-radova-mnoge-je-pomeo-ratni-vihor-498708; https://bljesak.info/kultura/slikarstvo/preminuo-florijan-mickovic/339308; https://en.m.wikipedia.org/wiki/Florijan_Mi%C4%87kovi%C4%87
Nikola Njirić
Mostarsko-dubrovački umjetnik, rođen u Ljubaču kraj Dubrovnika 1921. godine. Završio 1949. Akademiju likovnih umjetnosti u Zagrebu; bio je saradnik Majstorske radionice A. Augustinčića. Neko vrijeme djelovao je u Mostaru. Isprva je radio realističnu spomeničku plastiku (Spomenik Radi Končaru, 1957), potom je od 1960. postupnim reduciranjem oblikovao čiste oblike (Oblikovani dio debla, 1978; Ptica 2000). Bavio se sitnom plastikom i medaljerstvom. Njegov spomenik “Kameni cvijet”, postavljen 1985. u Širokom Brijegu, uništen je 2013. godine. Umro je u Dubrovniku 2002. godine.
Izvori: https://enciklopedija.hr/natuknica.aspx?id=44503; https://skulptura-hronologijaizlaganja.rs/artists/nikola-njiric/; https://radiogornjigrad.blog/2015/02/13/boris-dezulovic-dozivljaji-dobrog-ustase-svejka/
POVEZANI ČLANCI: