Jusuf Šelo, (ne)zaboravljeni borac
U Mostaru je tokom narodnooslobodilačke borbe djelovao aktivista i ilegalac Jusuf Šelo koji, po svemu sudeći, nije imao spomen-ploču na Partizanskom, a koju je svojim djelom i tragičnim završetkom bez dvojbe zaslužio.
Najdirljivije priče često su one sačuvane u okrilju porodica. Iz Švedske su pristigla daleka sjećanja o zaslužnom Mostarcu koji je sudjelovao u brojnim akcijama i izgubio život pred kraj rata, a ostao mahom nepoznat. Njegovo ime je Jusuf Šelo, i stradao je u krvavim represalijama Maksa Luburića u Sarajevu krajem marta 1945.
Slika Jusufa Šele objavljena je među palim borcima Mostara u brošuri “Partizanski spomenik u Mostaru” (1980.), ali ne i njegovo ime. U “Spomenici Mostara 1941-1945.” njegova kratka biografija uvrštena je u rubriku “Žrtve rata”. A danas je, na žalost, neizvjesno da li je Jusuf imao spomen-ploču na Partizanskom spomen-groblju i bio na nekom “trećem spisku”. Nije isključena mogućnost da je njegova spomen-ploča ipak bila izrađena prije posljednjeg rata (spomen-ploče koje su naknadno dodavane nalazile su se na najgornjoj terasi pored fontane “Zupčanik”). Na žalost, ploče su uništavane više puta, te to danas nije lako utvrditi.
Prema porodici, Jusuf Šelo je kao mladić učestvovao u Prvom svjetskom ratu na austrijskoj strani, a u italijanskom zarobljeništvu je proveo tri godine. Po povratku u zemlju, radio je u žandarmeriji. Između ostalog, službovao je i u Skoplju gdje je susreo izabranicu svog srca Šukriju. Vratili su se za Mostar zajedno, gdje su osnovali porodicu i dobili petoro djece: Nezajetu, Enisu, Sabriju, Sabinu i Arifa. (Kćerka Sabina odavno živi u Švedskoj i tokom rata donosila je humanitarnu pomoć u Mostar).
Kad je počeo Drugi svjetski rat, Jusuf je već bio u penziji. Prihvatio se ilegalnog rada – sakrivao je i prenosio oružje, a u porodici je poznato i njegovo učešće u miniranju pruge oko Mostara. Jedno vrijeme se krio se po okolnim brdima, jer su ga ustaške vlasti tražile kao “visokog plavookog čovjeka sa beretkom”.
Uhapšen je pred sam kraj rata, februara 1945, kad su ustaše Maksa Luburića već bile u povlačenju, i sa desetinama drugih Mostaraca odveden je za Sarajevo. Tu je mučen i na koncu ubijen na Marindvoru. Na oglasu Luburićevog “priekog suda” njegovo ime objavljeno je pod rednim brojem 3:
Prieki ratni sud stožera pukovnika Luburića u Sarajevu je radi djela protiv obstanka Nezavisne Države Hrvatske iz 98. t. ‚1.,2.,3.,4.,5.,6. i 7. K. z. osudio:
Osudom od 5. ožujka 1945. Ukp br. 1/1945.
(…)
3. Selo Jusufa, sina Salke, rođenog 1898. u Blagaju, umirovljenog oružnika iz Mostara, na kaznu smrti strijeljanjem.”
Portret Jusufa Šele, koji se čuva u porodici, identičan je fotografiji objavljenoj u brošuri “Partizanski spomenik u Mostaru”. Podaci su pristigli kao odgovor na našu kampanju “Pomozite nam da prepoznamo fotografije palih boraca” na ovoj stranici.
Slike i podaci: Sabina Šelo. Zahvaljujemo na ustupljenom materijalu.
PRILOG:
