brošura “Partizanski spomenik u Mostaru” (1980.)
knjiga “Spomenica Mostara 1941-1945.”
drugi dokument ili dokaz o spomen-ploči (na pr. fotografija)
Karlo V. BATKO, narodni heroj
KARLO (VALENTINA) BATKO, rođen 17. maja 1907. u Sarajevu, živio u Mostaru od 1914. Bravar, član SKOJ-a od 1922, i KPJ od 1928, fudbaler “Veleža”. Kao mladi bravarski radnik 1925. godine se priključio radničkom pokretu, a 1928. je postao član tada ilegalne Komunističke partije Jugoslavije. Posle zavođenja šestojanuarske diktature, 1929. godine uhapšen je i zbog partijske delatnosti od Suda za zaštitu države osuđen na dvije godine zatvora, koje je izdržao u Sremskoj Mitrovici. Poslije izlaska sa robije 1931. godine, vratio se u Mostar i u potpunosti posvetio partijskom radu. Član MK KPJ za Mostar 1932. i 1936, član Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu 1937. i 1940, član Pokrajinskog komiteta KPJ za BiH 1938. Aktivno radio na stvaranju i jačanju partijskih organizacija na području Mostara. Godine 1940. bio je jedan od organizatora štrajka rudara. Više puta je hapšen i proganjan. Poslije Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, aktivno radio na organizovanju ustanka, prvoborac, u Bataljonu od avgusta 1941 u nevesinjskom, a zatim u bilećkom kraju, gde je učestvovao u borbama kod Divina, Fatnice i Plane. Izvjesno vrijeme nalazi se u stolačkom kraju, ali se vratio u Mostar i po zadatku odlazi na sjever, na dužnost sekretara Okružnog komiteta KPJ za teren Kalinovik-Foča. Bio je politički komesar čete i bataljona u Odredu. Kasnije, maj-jun 1942. godine, u Trećoj neprijateljskoj ofanzivi, borci Kalinovačkog partizanskog odreda uključili su se u sastav novoformirane Desete hercegovačke udarne brigade, u kojoj je bio na dužnosti političkog komesara čete u Petom bataljonu. Poginuo od avionske bombe kod sela Bijele kod Konjica, 3. marta 1943, zajedno sa komandirom Radom Špancem.
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije, 5. jula 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja. Njegova bista otkrivena je 8. maja 1985. godine u novopodignutom parku, na raskrsnici ispred Fabrike duhana. Spomenik je otvorio Muhamed Hama Grebo. Jedna radna organizacija u Mostaru nosila je njegovo ime, kao i omladinska radna brigada.
Opisan je kao „poznati komunista iz Mostara, stariji drug i, vjerovatno, jedan od najboljih komunista koga je ovaj grad imao, (…) koji je svojim ličnim primjerom vaspitavao mostarske proletere i komuniste. Bio je divan čovjek i odličan drug, koji je prošao mnoge jedinice usađujući u našu mladost revolucionarnu svijest u borbi za slobodu.“
U prilogu je kratka biografija narodnog heroja Karla Batka (Refik Hamzić, “Mostarci narodni heroji Jugoslavije“, 1986. Izvor: CIDOM)
Ćemalović, Enver (1986): Mostarski bataljon, Mostar; Konjhodžić, Mahmud (1981): “Mostarke”: fragmenti o revolucionarnoj djelatnosti i patriotskoj opredjeljenosti žena Mostara, o njihovoj borbi za slobodu i socijalizam, Opštinski odbor SUBNOR-a Mostar; grupa autora (1961): Hercegovina u NOB 1. dio, Beograd, Vojno delo; grupa autora (1986): Hercegovina u NOB 2. dio, Beograd ; група аутора (1986): Херцеговина у НОБ, Београд ; Seferović, Mensur (1981): „Istočno i zapadno od Neretve“, „Narodna armija“, Beograd; Seferović, Mensur (1957): „Tajna partijske ćelije“, Sarajevo; http://rsdvelezmostar.blogspot.com/p/fk-velez.html ; Refik Hamzić, “Mostarci narodni heroji Jugoslavije“, 1986. ; grupa autora: Spomenica Mostara 1941-1945; https://www.sistory.si/cdn/publikacije/40001-41000/40291/Sluzbeni_vijesnik_1951-10-01_19.pdf ; https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%BE_%D0%91%D0%B0%D1%82%D0%BA%D0%BE ; http://aesthetischepraxis.de/Texte_English/Treasures_of_Socialism.pdf
Fotografije: S. Demirović, https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%BE_%D0%91%D0%B0%D1%82%D0%BA%D0%BE ; Narodni heroji Jugoslavije A-M, Institut za savremenu istoriju, Partizanska knjiga, Ljubljana, Narodna knjiga, Beograd, Pobjeda, Titograd, 1982.
Fotografija K. Batka kao vojnika: arhiv Gordane Miletić Buzaljko
Poznajete li detalje iz života ovog borca? Pošaljite nam vaše priče i fotografije. Sačuvajmo od zaborava!