O ordenima NOB

Spomenice i ordeni koji su dodjeljivani preživjelim i palim borcima širom Jugoslavije, pa tako i Mostarcima. O ordenju saznajemo na primjerima dodijeljenim akademiku dr Isidoru Papi, doktoru Mostarskog bataljona i učesniku Bitke na Sutjesci.

Neki od ordena dr Isidora Pape:

Partizanska spomenica 1941. godine

  • Osnivač: NKOJ. Ustanovljena 14. septembra 1944. godine.
  • Autor: Antun Augustinčić
  • Radionica: IKOM, Zagreb
  • Materijal: srebro, pozlata
  • Dimenzije: 47 x 47 mm
  • Signatura: K5-26

Orden Jugoslovenske zastave sa lentom:

  • Raniji naziv: Orden jugoslovenske zastave I reda (1. marta 1961. izmenjen naziv ordena)
  • Osnivač: Predsednik FNRJ Josip Broz Tito. Ustanovljen 16. novembra 1947. godine.
  • Autor: Antun Augustinčić
  • Radionica: IKOM, Zagreb (Industrijska kovnica Orešković Marko)
  • Materijal: legura bakra i cinka, pozlata
  • Dimenzije: znak ordena 63 h 11 mm, lenta širine 101 mm, zvezda ordena 82 h 82 mm
  • Signatura: K5-18

Orden jugoslovenske zvijezde sa lentom:

  • Raniji naziv: Orden jugoslovenske zvezde I reda (1. marta 1961. izmenjen naziv ordena)
  • Osnivač: Predsednik FNRJ Josip Broz Tito. Ustanovljen 1. februara 1954. godine.
  • Autori: Andrej Andrejević, Teodor Krivak i Grigorije Samojlov
  • Radionica: IKOM, Zagreb
  • Materijal: srebro, pozlata, emajl
  • Dimenzije: znak ordena R 59 mm, lenta širine 101 mm, zvezda ordena 77 h 79 mm, traka odlikovanja širine 36 mm
  • Signatura: K5-19

Order partizanske zvijezde sa srebrnom lentom:

  • Raniji naziv: Orden partizanske zvezde II reda (1. marta 1961. izmenjen naziv ordena)
  • Osnivač: Vrhovni štab NOV i POJ. Ustanovljen 15. avgusta 1943. godine.
  • Autori: Đordje Andrejević Kun i Antun Augustinčić
  • Radionica: Monetniй dvor, Moskva
  • Materijal: posrebrena legura, crveno emajlirana
  • Dimenzije: 40 x 40 mm
  • Signatura: K5-20

Orden zasluga za narod sa zlatnom zvijezdom:

  • Raniji naziv: Orden zasluga za narod I reda (1. marta 1961. izmenjen naziv ordena)
  • Osnivač: Predsedništvo AVNOJ-a. Ustanovljen 9. juna 1945. godine.
  • Autor: Đordje Andrejević Kun
  • Radionica: Zavod za izradu novčanica
  • Materijal: srebro, pozlata
  • Dimenzije: R 41 mm
  • Signatura: K5-21

Orden narodne armije sa zlatnom zvijezdom:

  • Raniji naziv: Orden narodne armije II reda (1. marta 1961. izmenjen naziv ordena)
  • Osnivač: Prezidijum Narodne skupštine FNRJ. Ustanovljen 29. decembra 1951. godine.
  • Autor: Andrej Andrejević
  • Radionica: IKOM, Zagreb
  • Materijal: srebro, pozlata
  • Dimenzije: 65 x 67 mm
  • Signatura: K5-22

Orden za vojne zasluge sa velikom zvijezdom:

  • Raniji naziv: Orden za vojne zasluge I reda (1. marta 1961. izmenjen naziv ordena)
  • Osnivač: Prezidijum Narodne skupštine FNRJ. Ustanovljen 29. decembra 1951. godine.
  • Radionica: IKOM, Zagreb
  • Materijal: legura bakra i cinka, srebro, pozlata, emajl
  • Dimenzije: 68 x 70 mm, 68 x 70 mm
  • Signatura: K5-23

Orden bratstva i jedinstva sa srebrnim vijencem:

  • Raniji naziv: Orden bratstva i jedinstva II reda (1. marta 1961. izmenjen naziv ordena)
  • Osnivač: Vrhovni štab NOV i POJ. Ustanovljen 15. avgusta 1943. godine.
  • Autori: DJordje Andrejević Kun i Antun Augustinčić
  • Radionica: IKOM, Zagreb
  • Materijal: posrebrena legura bakra i cinka, pozlata
  • Dimenzije: R 50 mm
  • Signatura: K5-24

Orden rada sa crvenom zastavom:

  • Raniji naziv: Orden rada I reda (1. marta 1961. izmenjen naziv ordena)
  • Osnivač: Predsedništvo AVNOJ-a. Ustanovljen 1. maja 1945. godine.
  • Autor: Antun Augustinčić
  • Radionica: IKOM, Zagreb
  • Materijal: legura bakra i cinka, pozlata
  • Dimenzije: 50 x 44 mm
  • Signatura: K5-25

Orden za hrabrost:

  • Osnivač: Vrhovni štab NOV i POJ. Ustanovljen 15. avgusta 1943. godine.
  • Autor: Đorđe Andrejević Kun
  • Materijal: legura bakra i cinka, pozlata
  • Dimenzije: orden sa petougaonom trakom 96 x 39 mm
  • Signatura: K5-27

Izvor: Galerija odlikovanja dr. Isidora Pape, SANU.

DRUGI PRIMJERI:

Plaketa Spomenica:

Spomenice palih boraca Oskara Mandelbauma, Muhameda Zagorčića i Rabije Zekić.

Orden narodnog heroja Jugoslavije:

Orden narodnog heroja primili su Mostarci – pali borci:

NH Mladen Balorda; NH Karlo Batko; NH Rifat Frenjo; NH Mithad Haćam; NH Ahmed Pintul; NH Ljubo Brešan; NH Leo Bruk; NH Adem Buć; NH Mustafa Ćemalović; NH Jusuf Čevro; NH dr Safet Mujić; NH Šefik Obad; NH Hasan Zahirović Laca.

Dobitnik ordena narodnih heroja su takođe Mehmed Trbonja, Avdo Humo i 10. hercegovačka udarna brigada 1958. Izvor: Wikipedia.

PRILOZI:

Spomenica i orden palog borca Hilmije Katice:

HIlmija Katica
Orden zasluga za narod
Spomenica Hilmije Katice

Izvor: porodični arhiv.

ORDENI PREŽIVJELIH:

Alija Kreso:

  • Partizanska spomenica.
  • Orden i medalja za hrabrost.
  • Orden zasluga za narod.
  • Orden rada sa zlatnim vijencom.

Slava Balać:

  • Orden bratstva i jedinstva
  • Orden za rad
  • Orden za hrabrost.

Halid Čomić:

  • Partizanska spomenica 1941.
  • Dva Ordena bratstva i jedinstva.
  • Tri Ordena zasluga za narod.
  • Orden za hrabrost.
  • Zahvalnica druga Tita “za zasluge i časno vršenje dužnosti prema domovini i revoluciji u velikoj bici na Sutjesci”.

Vojo Ivanišević: “Danas sam rezervni kapetan sa šest ratnih odlikovanja i Spomenicom. Spomenica mi je najdraža.” (u razgovoru sa Mišom Marićem.)

Iz stare štampe – o proglašenju narodnih heroja:

“Ukazom predsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije za istaknuti besprimerni heroizam u borbi protiv narodnih neprijatelja i osvedočeno junaštvo i zasluge u toku Narodnooslobodilačke borbe od 1941. do 1945. godine odlikovani su Ordenom narodnog heroja: (…) Trbonja Jusufa Mehmed. (…) “Drugim Ukazom predsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije za istaknuti besprimerni heroizam u borbi protiv narodnih neprijatelja i osvedočeno junaštvo i zasluge u toku Narodnooslobodilačke borbe od 1941. do 1945. godine odlikovani su Ordenom narodnog heroja pali borci: (…) Bruk Franje Leo, (…) Frenjo Huse Rifad, (…), Mujić Ibrahima dr Safet, (…). Izvor: “Borba“, 27.7.1953.

Niz odlikovanja je dodijeljen još za vrijeme AVNOJ-a 1943:

Odlikovani: Narodni heroj: Hasan Zahirović Laca; Orden zasluge za narod 1. reda: Komandant bataljona: Ahmet Pintul; Zamjenik komandant bataljona: Mladen Balorda; Vodnik: Rifat Frenjo; Desetar Ante Zuanić. Ordenom zasluge za narod II reda: Preds. Oblasnog NOO Husnija Kurt, otac palih boraca; Sekretar ONO: Jusuf Čevro. list “Borba“, 27. jula 1945.

Borcima Mustafi Mirici i Mithadu Haćamu dodijeljen je Orden zasluge za narod III reda 1945. godine (list “Borba“):

Josip Broz sa narodnim herojima Bosne i Hercegovine, 1955. godine. Izvor: Wikipedia.

Povezani članci:

Isidor Papo: General i njegov grad