Zastava
Na Partizanskom spomen-groblju dominiraju kamen, vazduh, svjetlost, rastinje… a bila je nekoć i jedna zastava. Nje odavno nema, osim u sjećanjima i na starim fotografijama.
Na stazi, ispod mitskih “minojskih rogova”, sve do 1992. godine vijorila se crvena zastava sa zlatnim vezom, poznata kao “Ratna zastava”. Bilo je to ujedno i jedino mjesto sa simbolom revolucije na spomeniku koji inače obiluje isključivo univerzalnom, predbalkanskom simbolikom.
Arhitekta Bogdan Bogdanović je planirao mjesto za nju jer o tome govori u intervjuu 1965. godine: “Ratna zastava simbolizuje da su tu sahranjeni borci – ratnici, ljudi koji su položili živote za srećniju budućnost naroda”.
Zastava je smještena između dva jarbola na drvenoj šipci, uzduž staze, ispod “minojskih rogova”.
To bi sve značilo da je Bogdan učestvovao u ideji zastave, jer je inače ne bi pomenuo u intervjuu. Izvjesno je da je predvidio mjesto za nju, međutim, nije potvrđeno ko je autor, te postoje mišljenja da je Bogdan ipak nije dizajnirao.
O ZASTAVI, UKRATKO:
U centralnom dijelu zastave je vezena zvijezda petokraka sa prepoznatljivim srpom i čekićem, simbolom industrijskog proletarijata i seljaka koji zajedno čine jedinstvo industrijskih i poljoprivrednih radnika.
Međutim, ova petokraka je neobična time što je sa svih strana okružena posebnim ukrasom – simbolom.
Zastava je oivičena trostrukim okvirom, takođe izvezenim zlatnim vezom. U sva četiri ugla zastave su pozlaćeni (žuti) vezeni ornamenti.
Na dnu zastave su bile kratke bijele rese.
PRILOG – zastava na fotografijama:
I na pojedinim slikama iz porodičnih arhiva može se uočiti i zastava i detalji. (izvor Fejsbuk):
Istovremeno, na nekim oficijalnim slikama Partizanskog spomenika nema ratne zastave. Nije isključeno da je korištena samo u posebnim prilikama, a moguće je da su snimci napravljeni u periodu prije nego je zastava montirana.
