08/11/2024

Sjećanje na palog borca: Ejub Krpo, dječarac koji je postao borac

Ejub Krpo, mlađi brat palog borca Husrefa Krpe, bio je ilegalac i terenac tokom NOB-a. Poput starijeg brata ostavio je za sobom obilatu zbirku fotografija iz života (pred)ratnog Mostara.

Ejub Krpo (1922. – 1944.) rođen je u Mostaru kao najmlađi sin u porodici Sulejmana Krpe, u kojoj je raslo još četvero starije djece: sestra Hasnija i braća Husref, Enver i Alija.

Cijela porodica će aktivno učestvovati u pokretu otpora.

*Ejub sa ocem Sulejmanom. U porodici su Ejuba zvali Čičko zbog guste kovrdžave kose.*

Učiteljska škola:

Od 1939. do 1943. Ejub pohađa Učiteljsku školu u Mostaru, koliko to jednim dijelom školovanja dozvoljavaju ratne prilike. Iz tog perioda u porodičnom albumu sačuvane su sljedeće slike – prepoznajete li nekog od tadašnjih mostarskih školaraca? – pišite nam.

*Drugi razred Učiteljske škole, ekskurzija u Dubrovnik, Lokrum 1940. godine*.

*Pred završetak prvog razreda Učiteljske škole 1940. godine.*

Šta je Mostarac bez Neretve

Neretva – učiteljica života tadašnjih Mostaraca, bila je omiljeno mjesto za druženje. Mladi Mostarci ni tokom rata nisu propuštali priliku da siđu do vode. Snimano u blizini Carinskog mosta, nedaleko od kvarta Carina gdje su živjeli Krpe:

sa drugaricama na Neretvi

Slikano nakon mature 1942. godine:

Jedna od Ejubovih drugarica se zvala Zora. Njeno prezime nismo još saznali.

Početkom rata na Carini vrije kao u košnici. Brojni omladinci iz ovog mostarskog kvarta koji je dao pet narodnih heroja, angažuju se u pokretu otpora. Krajem proljeća u Mostar se iz kratkotrajnog Aprilskog rata vraća stariji brat Husref. Ovaj profesor i iskusni planinar i sportista, nakon više sedmica pješačenja preko planina čak iz Makedonije, silazi u Mostar u oficirskoj uniformi i s puškom, što mora ostaviti utisak na mladog Ejuba. Husref odlučuje da je došlo vrijeme za borbu, što zdušno prihvata cijela porodica Krpo.

Ejub postaje član SKOJ-a te iste godine i učestvuje u mnogim akcijama skojevske organizacije škole i kvarta, što, po svemu sudeći, nije promaklo italijanskim vlastima. Uhapšen je jula-avgusta 1942. godine i smješten u poznati mostarski zatvor “Ćelovina”. Srećom, izbjegao je, za razliku od nekih drugih Mostaraca, da bude otpremljen u zloglasnu Mamulu, te je nakon više od mjesec dana pušten na slobodu.

Iz Ćelovine pravo na omiljenu rijeku: Po izlasku iz zatvora, Ejub utjehu traži u raji, druženju i – Neretvi:

Na poleđini obje slike Ejub je zapisao: “poslije izlaska iz Ćelovine, nakon boravka 33 (35) dana”.

Raja s Carine: Ejub u prvom planu, brat Alija i sestra Hasnija sjede skroz desno. Prepoznali smo još Mensura Seferovića (s naočalama, sjedi u sredini, drugi slijeva) koji je nedugo zatim postao zatvorenik na Mamuli i kasnije robijao u italijanskom logoru Visco di Udine. Slika koja je putovala preko osamdeset godina za porodicu Seferović bila je veliko otkriće.

Dirljivo je kako je Ejub brižljivo zapisivao datum i mjesto na poleđini gotovo svake fotografije.

Ejub stupa u odred oktobra 1943. godine. Od maja naredne godine djeluje kao politički radnik na terenu Prozora. Prema jednom članku, “bio je obljubljen kao terenac”. Nakon jednog okršaja kod sela Džanići iznad Konjica 19. novembra 1944. godine, zarobljen je od ustaša (prema jednom drugom izvoru, od “specijalnih njemačkih jedinica”) i likvidiran.

Sudeći po datumima na poleđini fotografija, ovo su Ejubove dvije posljednje fotografije uslikane 7.8.1943. godine, oko dva mjeseca pred odlazak u partizane:

Ejub je u Mostaru ostao upamćen kao „snažan mladić i plivač sa Neretve“.

PRILOZI:

Tokom NOB-a prvi gine stariji brat Husref. Druga dva brata Alija i Enver su takođe bili partizani, a sestra Hasnija aktivno je pomagala gradski pokret otpora. Sve troje su dočekali slobodu. Ejub je sahranjen u partizanskom groblju u Džanićima u zajedničkoj grobnici. Na tom mjestu je 1952. godine podignut spomenik sa spomen-pločom borcima poginulim u tom kraju.

Ejub S. Krpo (1922. Mostar – 1944. Đanići)

Husref S. Krpo (1912. Mostar – 1942. Viduša)

Spomen-ploča palim borcima na mjestu pogibije, u Džanićima. Izvor: spomenicinob.

gornji red: Ejub Krpo, u sredini: Hasnija, desno; najstariji brat Husref s malim nećakom

U Dubrovniku 1936.

Porodica Krpo u trenucima odmora prije rata.

Alija Krpo 1939.

Alija Krpo 1940.

Alija Krpo, partizanski doktor

Alija Krpo (Mostar 1920 – Beograd 1986), član SKOJ-a od 1941. i KPJ od 1943. U odredu od novembra 1943, referent saniteta. Student medicine kad je izbio rat, životnu školu i praksu je stekao u Mostarskom bataljonu, a nakon rata je bio doktor-pukovnik JNA. Živio i radio kao kardiolog i direktor bolnice u Beogradu i Kotoru, a jedno vrijeme je boravio i u Libiji kao lični doktor posljednjeg libijskog cara.

Enver Krpo

Enver Krpo 1941. godine.

Mostarska četvrt Carina u kojoj su odrasla braća Krpo. Slikano 1940. godine. Izvor: CIDOM.

Enver Krpo, stariji brat Ejuba Krpe, takođe je bio borac NOB-a. Završio je pravo i radio kao savezni sudija u Sarajevu i Mostaru. Njegova druga supruga je bila Devleta Ševa, nekadašnja skojevka koja je izgubila dva brata i sestru tokom rata Fatimu, Omera i Ahmeta Ševu, takođe pale borce sa Partizanskog.

*Jedna ulica u Mostaru nazvana je po braći Krpo, Husrefu i Ejubu.*

Izvori: Fotografije borca – porodični arhiv. Fotografije spomen-ploča: S. Demirović (2018.). Spomen-ploče su razbijene u vandalskom napadu 14/15. juna 2022. godine. Zahvaljujemo porodici Krpo Demirović na ustupljenom materijalu.

Povezani članci:

Husref Krpo: Pionir jugoslovenskog skijanja, pali borac sa Partizanskog

Iz stare štampe: Mehina desetina heroja