brošura “Partizanski spomenik u Mostaru” (1980.)
knjiga “Spomenica Mostara 1941-1945.”
drugi dokument ili dokaz o spomen-ploči (na pr. fotografija)
Mustafa A. ĆEMALOVIĆ, narodni heroj
MUSTAFA MUJO (AHMETA) ĆEMALOVIĆ ĆlMBA, rođen 31. decembra 1919.* u Mostaru, krojački radnik. Odrastao u siromašnoj porodici. Još kao šegrt se uključio u revolucionarni radnički pokret. Kasnije kao mladi radnik učestvovao i u demonstracijama koje je organizovala ilegalna KPJ. Nadimak Ćimba je dobio „zbog svoje okretnosti, snalažljivosti i hrabrosti“. Član SKOJ-a od 1941. i KPJ od 1942. U NOV i POJ stupio oktobra 1941. u Mostarski (konjički) bataljon, zamjenik komandira čete. Zarobljen od Nijemaca jula 1943. kod Konjica i ubijen na Ovojcima kod Mostara 20. avgusta 1943. Narodni heroj.
Prvih dana okupacije se kao skojevac uključio u Carinsku udarnu grupu s kojom je upadao u vojne magacine i iznosio oružje, municiju i drugi materijal. U Bataljonu od oktobra 1941. Kao hrabar borac istakao se već u prvim akcijama, zauzimanju žandarmerijskih stanica na Glavatičevu, Bjelimićima i Rujištu.
Bio je dio Udarne desetine, na čelu sa Mehmedom Trbonjom, u koju su se birali najbolji borci po četama. Učestvovao je u nizu akcija, poput iznošenja municije i druge opreme iz Sjevernog logora u Mostaru 21.4.1942. (akciju su izveli Mehmed Trbonja, Živko Papo Henći, Rifat Frenjo, Martin Raguž i Alija Muratbegović Šico).
U drugoj poznatoj akciji spašavanja je zajedno sa Mehom Trbonjom, Safetom Alagićem, Abdulahom Lugićem i Hasanom Zahirovićem Lacom oslobodio iz konjičkog zatvora borce zarobljene nakon četničkog puča. Kada su, posle dvadeset kilometara usiljenog marša, stigli u grad, preplivali su Neretvu, i uspjeli da se prebace preko zatvorskih zidina i oslobode zarobljene drugove.
Januara 1943. godine, Mostarski bataljon je, po dubokom snijegu i niskoj temperaturi, u sadejstvu s bataljonima Desete hercegovačke udarne brigade, krenuo u napad na Žepče. Mujo se naročito istakao u ovoj borbi, a posebno u jurišu na oklopni vagon koji je trebalo zauzeti bombama. Tada je zarobljena jedna ustaško-domobranska četa sa svim naoružanjem. Za ovaj podvig Mostarski bataljon je pohvaljen od Vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita.
U napadu na Prozor, februara 1943. godine, u toku Četvrte neprijateljske ofanzive, borci Mostarskog bataljona su se prvi probili u grad i iznutra napadali neprijatelja, koji se ukopao u jaka utvrđenja. U međuvremenu je naišla italijanska kolona, koja je od Rame krenula u pomoć Prozoru. Pripadnici ovog bataljona su pustili kolonu da im se približi, i iz zasede je uništili. Tada su bila zaplenjena četiri italijanska tenka i petnaest kamiona.
Često je izvodio samostalne i samoinicijativne akcije, poput zarobljavanja italijanskih vojnika, po jednog ili dvojicu. Prebolio je tifus početkom Pete neprijateljske ofanzive na Sutjesci. Zamjenik komandira čete, zarobljen avgusta 1943. sa Muhidinom Bašagićem kao kurir Vrhovnog štaba kod Konjica. Iznenadila ih jedna nemačka patrola i zarobila. Bili su potom prebačeni u zatvor u Mostaru.
Na Ovojcima kod Mostara 26.8.1943. su ubijeni on, Ljubo Brešan, Muhidin Bašagić (po nekim izvorima i Muhidinova sestra Hajrija Bašagić). Poslije rata, njihovi posmrtni ostaci su prenijeti i sahranjeni na Partizanskom groblju u Mostaru.
Za narodnog heroja proglašen 20 XII 1951. Njegova bista otkrivena je 3. jula 1985. ispred zgrade Osnove škole Salko Pezo. Na Ovojcima je nakon rata podignut spomenik na kojem su uklesana imena streljanih boraca. Bista se i dalje nalazi u mostarskom kvartu Donja Mahala. Omladinske brigade iz Mostara sa imenom Mustafe Ćemalovića Ćimbe su godinama nakon rata učestvovale u omladinskim radnim akcijama po Mostaru, Hercegovini i šire.
Opisan je kao „tih i povučen. U ranoj mladosti prišao je radničkom pokretu. (…) Kao borac Bataljona silazio je u Mostar i učestvovao ui raznim akcijama. I u tim prilikama nalazio je vremena da posjeti majku koju je obožavao. U borbama je bio čelni bombaš i pripadao je grupi najhrabrijih boraca u Bataljonu. Ništa mu nije bilo teško, svaki je zadatak prihvatao i izvršavao.“
Jedna akcija udarne desetine:
„Udarna desetina bila je neposredno potčinjena Štabu Bataljona i imala je zadatak da izvodi diverzije, postavlja zasjede, hvata skrivene neprijatelje i pomaže teritorijalnim četama u borbi. Jedan vod 1. čete i Udarna desetina 13. decembra napali su Željezničku stanicu Prenj, demolirali sve uređaje, prekinuli prugu na više mjesta i povukli se u Dobrigošće. Upućena je patrola na čelu sa Mustafom Ćemalovićem Ćimbom koja je zarobila italijanskog vojnika, koji je na svom motoru imao montiran puškomitraljez »breda«. S motora su skinute gume. Kad se patrola vratila u selo, gdje je Italijan izvršio obuku naših boraca u rukovanju mitraljezom, date su mu dvije kokoši i pušten je u svoj garnizon u Jablanicu“.
*Na spomen-ploči Mustafe Ćemalovića je pisala pogrešna godina rođenja.
Katka biografija narodnog heroja Mustafe Ćemalovića Ćimbe (Refik Hamzić, “Mostarci narodni heroji Jugoslavije“, 1986. Izvor: CIDOM):
Ćemalović, Enver (1986): Mostarski bataljon, Mostar; https://www.tacno.net/mostar/dani-antifasizma-u-mostaru-2/ ; Wikipedia ; grupa autora: Spomenica Mostara 1941-1945; Refik Hamzić, “Mostarci narodni heroji Jugoslavije“, 1986. ; https://www.tacno.net/novosti/ora-neretva-pa-ne-budi-nostalgicar/
Fotografije: S. Demirović, spomenicinob.info, Dani – Sead Đulić o devastiranju Partizanskog groblja: Dajte nama samo 24 sata, privest ćemo izvršioce (oslobodjenje.ba); https://okanal.oslobodjenje.ba/okanal/vijesti/da-li-ce-i-kada-neko-odgovarati-za-napad-na-partizansko-groblje-830699 ; https://bljesak.info/flash/flash/polaganjem-cvijeca-pocelo-obiljezavanje-dana-oslobodenja-mostara/227191#image-1 ; https://hrcak.srce.hr/file/282648 ; Narodni heroji Jugoslavije A-M, Institut za savremenu istoriju, Partizanska knjiga, Ljubljana, Narodna knjiga, Beograd, Pobjeda, Titograd, 1982.
Poznajete li detalje iz života ovog borca? Pošaljite nam vaše priče i fotografije. Sačuvajmo od zaborava!