brošura “Partizanski spomenik u Mostaru” (1980.)
knjiga “Spomenica Mostara 1941-1945.”
drugi dokument ili dokaz o spomen-ploči (na pr. fotografija)
Nijaza A. BAJAT
NIJAZA NADA (ADEMA) BAJAT, rođena 15. avgusta 1925. u Mostaru. Đak Građanske škole, član SKOJ-a od 1941. i KPJ od 1943. Kraće vrijeme radila je u Fabrici duhana. Učestvovala je u demonstracijama žena zvanim »Viktorija«, pa je tada predvodila grupu omladinki iz Brankovca i Mazoljica. Prije stupanja u Bataljon januara 1942, radila kao ilegalac za NOP. Pohađala je sanitetske kurseve koje su predavali mostarski doktori i tako pripremali brojne mlade Mostarke za uloge bolničarki u odredu. Kasnije su se sanitetski kursevi održavali i u njenoj kući. Borac, bolničarka, bombaš – “bila je malena i htjeli su je zaštiti i odredili da radi i djeluje pri štabu odreda. Ali, ona nije htjela. Prijavila se u tzv. “desetinu smrti”, kako su nazivali specijalnu jedinicu koja je izvršavala najteže zadatke. Bila je neustrašiva i specijalizovala se za napade na bunkere.” Preživjela je ofanzive na Neretvi i Sutjesci, i bila u grupi iscrpljenih boraca koji su se nakon Sutjeske vratili u Mostar na oporavak. Zatim je stupila u Ramski odred, i 1. bataljon 17. krajiške brigade. Sekretar bataljonskog komiteta SKOJ-a. Poginula u Lisičićima kod Konjica 1944. prilikom napada na ustaško uporište. Saborac Džemil Šarac je mnogo godina kasnije zapisao: “Nismo uspjeli da izvučemo njeno tijelo. Mnoge od nas, njenih ratnih drugova, boli to i danas.” Opisana je kao “poletni i omiljeni skojevski rukovodilac.”
Mahmud Konjhodžić je ostavio kratki Nadin životopis:
„Nada Bajat je poginula u devetnaestoj godini. Predvodila je nekoliko bombaša preko jedne čistine kod sela Lisičića blizu Konjica. Trebalo je da se probiju kroz vatru do neprijateljevih bunkera i zauzmu ih, ali ju je kraj jednog oraha na tom brisanom prostoru metak zaustavio. Ustaše su je ranjenu ubile tu kraj oraha … Nada je bila učenica, a u to vrijeme radnica u fabrici duhana, član i rukovodilac SKOJ-a u kvartu Brankovac, poznata kurirka u gradu, djevojka koja je neumorno prenosila borcima oružje i sanitetski materijal, rasturala letke i učila na sanitetskom kursu. Među prvim djevojkama je otišla u partizane, krajem 1941. godine. Bila je rukovodilac SKOJ-a u Prvom bataljonu Sedamnaeste krajiške brigade, u jedinici koja je vodila borbe u prozorskom kraju. Pala je 14. maja 1944. godine“.
Prema jednom dokumentu iz arhiva Radmila Brace Andrića, Nijaza Bajat je sahranjena na Partizanskom spomen-groblju u Mostaru. U NOB-u je poginuo i Nijazin brat Nijaz Bajat. Jedna ulica u Mostaru je poslije 1945. godine po njima nazvana Bajatova.
Ćemalović, Enver (1986): Mostarski bataljon, Mostar; Konjhodžić, Mahmud (1981): “Mostarke”: fragmenti o revolucionarnoj djelatnosti i patriotskoj opredjeljenosti žena Mostara, o njihovoj borbi za slobodu i socijalizam, Opštinski odbor SUBNOR-a Mostar; Džemil Šarac, članak „Sa Mostarcima“, Hercegovina br 9, Mostar, 1997, str 221; grupa autora (1986): Hercegovina u NOB 4. dio, Beograd ; grupa autora: Spomenica Mostara 1941-1945.; članak “Bajatova ulica”, Šefik Pašić (CIDOM).
Fotografija borca: “Partizanski spomenik u Mostaru”, prepoznala nećakinja N. Bajat Jovanović.
Poznajete li detalje iz života ovog borca? Pošaljite nam vaše priče i fotografije. Sačuvajmo od zaborava!