Mubera M. ĆEMALOVIĆ 

MUBERA BERA (MUHAMEDA) ĆEMALOVIĆ, rođena 25. februara 1920. u Mostaru. Službenica, član SKOJ-a od 1941. godine. Kao ilegalka učestvovala je u brojnim akcijama. Po direktivi se zaposlila u Župsko redarstvo u Mostaru kao kancelarijski službenik izvršavajući “značajne zadatke za NOP”. Pri tom je trpila hladan odnos drugarica prema sebi: “Njene najbolje drugarice okretale bi od nje glavu kada bi se susrele. Niko s njom nije htio da prođe ili prošeta ulicom, niko da riječ s njom progovori … Kao da je sve bilo zanijemilo”. Otkrivena i uhapšena od ustaša 23.3.1944, odvedena u logor Stara Gradiška, a zatim u Jasenovac, gdje je ubijena marta 1945*. U dokumentaciji je zapisano da je Mubera, “kći Muhameda i Ajnije r. Kalajdžić, drž. činovnik, upućena u logor na prijedlog Ž.R.O. u Mostaru na vrieme od 2 godine”, da je “vođa komunističke organizacije u Mostaru, prikupljala novac i razno tvorivo za “narodnu pomoć”.

U jednom izvoru se navodi da su “njeni drugovi dugo pomišljali da je ona bila ta koja je odala tajni rad. Tek poslije oslobođenja pronađen je dokumenat iz koga se vidjelo da je jedan njen susjed odao i nju, i organizaciju, pa i sebe jer je i on ubijen”. Za Beru je rečeno da je bila “izrazito lijepa djevojka”, koja je bila “od izvanredne pomoći kao obavještajka”.

Iz izjave koju je nakon rata dala Sana Mujić, komšinica Mubere Ćemalović, saznajemo o Muberinom hapšenju:

“23. marta 1944. godine njemački gestapovci su poslije pola noći počeli hapsiti omladince i omladinke u mom komšiluku. Po mene su kući došla četvorica, ali ja sam pravovremeno umakla. Međutim, moju komšinicu i drugaricu Muberu Ćemalović um. Muhamedage, staru 24. godine, svršenu učenicu gimnazije, uhapsili su istu veče. Zadržali su je u gestapovskom zatvoru u Vladičinoj kući 17 dana, gdje je bila zajedno sa Arifom Hadžiselimovićem, Osmanom Novom, Hasanom Karićem i još nekim omladincima. Tu su oni svi bili podvrgnuti teškoj torturi, mučenjima glađu, žeđu, nespavanjem kroz tri noći, te (nečitko) degeneka. Poslije 17 dana upućena je sa ostalim u Staru Gradišku u kaznionu odakle se je javljala par puta. Iz Stare Gradiške prebačena je bila u Jasenovac, kad su se partizani primicali Novoj Gradiški. Tu u Jasenovcu izgubio joj se svaki trag. Kako je poznato iz  štampe i iz pripovijedanja preživjelih hapšenika iz Jasenovca, svi preostali hapšenici u Jasenovcu pred nastupanjem partizana, bili su poubijani od strane ustaša, pa zato se drži da je Mubera na taj način zaglavila. Jer ističem da je Mubera bila jedini hranitelj svoje majke, jer je za vrijeme rata bila zaposlena kao činovnica u raznim nadleštvima i tako hranila majku.”

O Muberinom doprinosu kao skojevke zabilježeno je slijedeće:

„Bera je i u ulici rado izvršavala sve što se od nje tražilo. – Tako mi je jednom – priča Ahmed (brat dr Safeta Mujića, prim.a.) – pomogla iznenada, kad sam bio u neprilici. Bilo je to kad smo prvi put dobili slike druga Tita i proglase da ih izlijepimo po zidovima svaki u svom kvartu. Trebalo je da u nas kraj dođe jedna djevojka da to učini, ali joj je majka bila zabranila. Obratio sam se Beri. Ona se svesrdno prihvatila opasnog zadatka, prosto je gorjela od želje da to učini, i sav naš kraj je osvanuo s Titovim slikama po zidovima.“

* jedan izvor navodi mart 1945. kao vrijeme pogibije.