Ana M. TEŠIĆ

ANA ANKA (ANTE) TEŠIĆ rođ. RIMAC, rođena 27. decembra 1906. u Mostaru. Učiteljica, službovala u Čapljini, Mostaru i Kotor-Varoši, a od 1941. živjela u Beogradu gdje se sklonila s kćerkom. Zaposlila se u Opštoj državnoj bolnici gdje je 1942. godine formirala grupu s kojom je prikupljala sanitetski materijal za NOV. Član KPJ od 1943. Uhapšena od Nijemaca početkom 20.1.1944. u Beogradu i streljana krajem iste godine u logoru Banjica u grupi od 26 žena koje su prethodno pružile otpor.

Dok je boravila u ćeliji smrti, Anka je napisala dva pisma, od kojih je jedno bilo za njenu kćerku Milenku:

“Jedinice moja draga, sine moj, odlazim i ostavljam ti u amanet, da budeš moja dobra i pametna djevojčica i da jednog dana postaneš pošten čovjek i koristan član društva. Uzdam se u tvoju hrabrost i želim da sve ovo podneseš ako moj pravi mali junak. Ti znaš kako se majka uvijek ponosila tobom. Sine, ti nećeš biti sama, moji prijatelji će ti zamijeniti moju ljubav, a u našem društvu će biti mjesta za sve. Dakle, draga moja djevojčice, ne plači, glavu gore i budi vesela, sloboda je na pragu.

Mi odlazimo mada se teška srca rastavljamo od svojih milih, srećni smo, jer vidimo ostvarenje svojih ideala. Velika borba je pri kraju i uspjeh joj je siguran. Sine, još si mlada pa ne možeš možda da shvatiš ali jednog dana ćeš osjetiti veličinu ovoga djela.

Još jednom sine budi dobra i hrabra i sjeti se svoje majke koja te puno voli i misli na tebe.

Tvoja majka”

Čitanjem Ankinog pisma završava posljednja epizoda TV serije “Banjica” (1984.).

ODLOMAK IZ LITERATURE:

“Jedno od poslednjih streljanja u 1944. godini spada u najkrupnije datume Banjičkog logora, a verovatno i koncentracionih logora širom porobljene Evrope. Na dan 11. septembra te godine pogubljena je poslednja veća grupa žena, kažnjenica Specijalne policije, prvokategornika iz tridesetosmice, ženske sobe smrti. Bilo je to vreme kada su se pripremale završne bitke za oslobođenje Srbije (…) Prema postojećim spiskovima dan uoči streljanja prozvano je 26 žena, (među njima, prim. a.) i Anka Pešić*, stručna učiteljica iz Beograda, rođena 1906. godine u Mostaru (…) Mada je uz većinu imena ovih hrabrih žena zapisano da su domaćice, sve su one bile prekaljeni borci Komunističke partije Jugoslavije, ilegalke i partizanke. Mada su poticale iz raznih krajeva Jugoslavije, sve su bile nadahnute istim slobodoljubivim duhom i ujedinjene u zajedničkoj želji da dogore časno. Njihova imena moraju biti zapisana. To su imena za pamćenje. Podvig koji su izvršile jeste podvig za istoriju. Prilikom vezivanja u suterenskom hodniku goloruke su pružile otpor i nasrnule na zamenika komandanta logora Petera Krigera i policijske agente i žandarme. Uoči prozivke, a prozivku su očekivale, jer je u toku bilo likvidiranje svih krivaca I kategorije, Ankica Jandrijević i Darinka Ruman su kroz ključaonicu razgovarale s drugaricama iz susedne ženske sobe broj 37. Rekle su da su saznale da će sledećeg dana biti streljana I kategorija žena. Nisu ni jednom rečju pokazivale da su usplahirene. Naprotiv, tvrdile su da se za taj svoj zadnji čin u životu dobro pripremaju. Šef logora Vujković tada je već retko obitavao u logoru. Njegov pomoćnik Ćarapić dobio je nalog da sprovede u delo streljanje žena svrstanih u I kategoriju. On i Kriger došli su u tridesetosmicu da završe taj svoj »posao«. Kada su njih 26 bile prozvane, u sobi je odjeknuo složan uzvik: »Živela Komunistička partija Jugoslavije!« Čuli su se i drugi poklici i psovke žandarske. Odmah su izvedene u hodnik na vezivanje. I tada su se složno bacile na Krigera, Carapića i policijske agente. One praznih šaka, a oni s noževima. Nije danas lako ustanoviti koje su od njih bile najodlučnije u otporu. Prema škrtim žandarskim kazivanjima jedan dan kasnije, mogu se sastaviti neki kamenčići ovog herojskog mozaika. Glavni inicijatori napada bile su po svemu sudeći Radmila Rajković, Zora Obradović, Radmila Šnajder, Jelica Letić, Jovanka Bogdanović, Darinka Ruman i Vidosava Rajković. Neke od njih su oborile Krigera i počele da ga dave. Ostale su s porcijama u rukama počele da tuku policijske agente i žandarme. Ubrzo su se začuli pucnji i krikovi žena izbodenih hladnim oružjem. Ključar Radovan Gudelj ih je tukao gvozdenom polugom s vrata. Vidi Rajković, profesoru iz Aranđelovca je razmrskao glavu. Nekoliko žena je bilo na licu mesta ubijeno, a ostale pretučene i ranjene bodežima (…) Pošto su savladane žene koje su se upisale u istoriju odvežene su na Jevrejsko groblje, gde su dotučene one koje su još bile žive.”