Franjo F. INTIHAR

FRANJO F. INTIHAR, rođen 9. maja 1909. godine u Zagrebu. Narednik vojske Kraljevine Jugoslavije, aviomehaničar, živio u Mostaru do kapitulacije Jugoslavije. Aprila 1941. učestvovao je u evakuaciji jugoslovenskih visokopozicioniranih funkcionera (16. aprila – Čemovsko polje, Kapino Polje, 17. aprila – Heliopolis, u funkciji mehaničara). Avionom prebjegao na Bliski istok, gdje je stupio u sastav RAF-a za Sredozemlje. Pripadnik jugoslovenskog odreda u sastavu 15. američke vazdušne armije (Royal Airforce Yug 15 AF USAAT). Član posade teškog bombardera B-24 (serija 42-70389 br. 21), jednog od četiri koje je američko ratno vazduhoplovstvo dodijelilo jugoslovenskim pilotima.  Poginuo kao član posade B-24 19. decembra 1943. iznad Augsburga u Njemačkoj.

1942. godine 40 izbjeglih jugoslovenskih pilota, mehaničara i druge posade (od oko 300 koji su se našli na Bliskom istoku početkom rata), poslani su odlukom predsjednika Roosevelta, a na zahtjev kralja Petra, u SAD na obuku. Prvo su učili engleski jezik u Miami Beachu, a zatim se prešli u vojne baze Fort Myers na Floridi i u Kaliforniji. Obuka je trajala od novembra 1942. do avgusta 1943. 35 od 40 odabranih pilota su uspješno završili obuku, nakon čega im je predsjednik Roosevelt predstavio četiri bombardera sa ovim riječima: “Neka ovi avioni obave svoju misiju pod vašim rukovodstvom. Oni postoje iz dva razloga: prvo – da bombardujemo našeg zajedničkog neprijatelja, drugo – da svojim sunarodnicima dobavljate potreban materijal koji isuviše dugo iščekuju: hranu, medicinski materijal, oružje i municiju. Siguran sam da ćete biti uspješni u ovom zadatku kojeg ste se prihvatili. Ne zaboravite da ćemo uvijek biti braća po oružju“.

Septembra 1943, članovi posada su se susreli sa kraljem Petrom u Egiptu, kuda se preselila kraljevska vlada iz Londona. O posjeti je napravljen kratki snimak WAR PICTORIAL NEWS NO 132. Kralj je snimljen kako drži govor pred posadom, pozdravlja ih i posjećuje bombarder. Uskoro nakon toga bombarderi su odletjeli na zadatke na Bliskom Istoku. Borbene misije bombardera sa jugoslovenskom posadom su počele u novembru 1943. Kralj Petar je očekivao da avioni lete pod oznakama Jugoslovenskog Kraljevskog Vazduhoplovstva, ali je molba bila odbijena kad je Tito uputio protest, tako da su letjeli pod oznakama američkog ratnog vazduhoplovstva. Međutim, bilo im je dozvoljeno da stave zaštitni znak eskadrile, lobanju sa ukrštenim kostima i propelerom i na kapu oznaku JKV. Takođe, kralj je očekivao da posade lete iznad Jugoslavije i pomažu vojsci Draže Mihajlovića, ali su umjesto toga išli na zadatke u druge zemlje – Grčku, Austriju, Njemačku i Bugarsku.

Franjo Intihar je registrovan kao inženjer Y-207, i pripadao je 376-oj grupi teških bombardera, 512. eskadrili. U njegovom avionu br. 21 (42-73089 #21) bilo je deset Jugoslovena, članova posade, i jedan Amerikanac. 19. decembra 1943. god. bombarder je krenuo na zadatak bombardovanja njemačke fabrike aviona Messerschmitt u Augsburgu. Poletio je sa italijanske avio baze San Pankrazio u Brindiziju južno od Barija. Tog jutra, kao i prilikom svakog zadatka, nosio je 2300 galona goriva i 10 bombi, leteći preko italijanske teritorije na sjever, preko Alpi. Na fabriku aviona bombarder je ispustio oko 220 kg bombi, ali su ga nakon bombardovanja susreli njemački lovci, po jednoj procjeni i do 30 aviona, te napali i srušili (bombarder nije imao P-38 lovce kao zaštitnu pratnju). U napadu je otpao propeler i viđen je kako pada naglavačke a da pritom nijedan padobranac nije iskočio. Posadu su činili: Dušan Milojević, pilot, Dušan Mučić, kopilot, Borislav Stefanović, bombarder, Dragoljub Jeremić, pilot, Franjo Intihar, inženjer leta, Edvard Ceraj, radio operater, te Dušan Lazarević, Petar Išić, Momčilo Vidojković i Jovan Ognjenović, svi mitraljesci, i Amerikanac Levie E. Vause Jr kao navigator. Svi su poginuli. Mjesto pada nije nikad utvrđeno i tijela posade nisu nikad pronađena. O nesreći je napravljen zapisnik. Oficijalno se za nestalima još traga.

Prema porodici, ime Franje Intihara je na spomen-ploči vojnicima na jednom američkom vojnom groblju u Holandiji. Supruga Franje Intihara Viktorija je cijeli život dobijala američku penziju, a kad je umrla, njenu sahranu je organizovao SUBNOR Mostar.

U prilogu je obilata zbirka fotografija i dokumenata, većinom vezano za obuku i pogibiju F. Intihara. Dijelom se radi o materijalu iz porodične zbirke predanom Vazduhoplovnom muzeju u Beogradu na čuvanje.